Nieuwe krachten

Het schooljaar start op en de kans is groot dat je nieuwe collega’s verwelkomt. De kans is ook groot dat nieuwe leidinggevenden hun positie innemen. Voor de eerste groep is er op de meeste scholen een inductieprogramma en net als de brugklasleerlingen worden zij wegwijs gemaakt in hun nieuwe omgeving.

Maar welk programma ligt klaar voor startende leidinggevenden?

In 2017 schreef ik in opdracht van de VO raad een handreiking Inwerkprogramma voor beginnend schoolleiders. Hierbij de belangrijkste inzichten op een rijtje waar je als school je voordeel mee kan doen. Onderaan vind je een handige checklist, die je kunt downloaden.

#1 schoolleiderschap is een vak
En een vak moet je leren. Er worden andere competenties gevraagd. Er wordt echter van een leidinggevende verwacht dat je deze op dag 1 al kunt inzetten.

Zie leiderschapsontwikkeling als een leerproces en maak daar tijd voor. Door middel van een nulmeting of assessment kan helder gemaakt worden waar een leidinggevende aan kan werken.

#2 schep heldere verwachtingen
Een verwachtingengesprek is een cruciaal onderdeel bij de start van de beginnend leidinggevende. Welke opdracht krijgt de leidinggevende mee? Wanneer is het goed en hoe weet een leidinggevende dat? Maak vooraf de wederzijdse (impliciete) verwachtingen helder.

Wees als leidinggevende van een beginnend schoolleider helder over jouw rol als begeleider en beoordelaar.

#3 maak onderscheid tussen inwerken en ontwikkelen
Waar bedrijven een inwerkperiode kennen van drie maanden met een opbouw aan verantwoordelijkheden duurt een inwerkperiode van een leidinggevende een jaar, waarbij hij vanaf dag 1 alle verantwoordelijkheden krijgt.

Inwerken gaat over een goede start maken door bekend en vertrouwd te raken in de nieuwe omgeving.

Stel vanaf dag 1 een buddy aan, waar de leidinggevende met alle vragen terecht kan en die gevraagd en ongevraagd advies kan geven.

Ontwikkeling gaat over wat nodig is om in positie te komen en de leidersrol goed te kunnen vervullen.

Werk na de inwerkperiode met een externe coach of professionaliseringstraject, zodat de leidinggevende op het gebied van persoonlijk ontwikkeling begeleid wordt.

#4 ken de ontwikkelthema’s van een beginnend leidinggevende
Naast leiderschapscompetenties zijn er specifieke gebieden waar een beginnend leidinggevende een grote ontwikkeling in doormaakt. Deze thema’s zijn:

Rolneming: verandering van positie en het innemen van deze nieuwe rol.
De schoolleider hoort bij een andere ‘club’ en dat vraagt om een juiste balans tussen betrokkenheid en distantie met collega’s.

Zelfkennis: de schoolleider is zelf het instrument en ontdekt proefondervindelijk wat wel en niet werkt. Inzicht in (in)effectieve patronen helpt de schoolleider om op een bewuste manier leiderschapsgedrag in te zetten.

Interactie: leiderschap krijgt betekenis in elke interactie en dat vraagt om goede communicatie- en coachvaardigheden. Scholing op dat gebied is hierbij heel helpend. Zie ook: https://learnovate.nl/academy/communiceren-met-impact/

Visie en cultuur: de schoolleider is ook cultuurdrager en leert in relatie te staan met het grotere geheel.

Zelfvertrouwen: stevigheid als leidinggevende ontwikkel je door kwetsbaar te mogen zijn. Goede begeleiding betekent ruimte voor reflectie op dilemma’s en vraagstukken zonder in de adviesrol te stappen. Dat versterkt het vertrouwen in eigen kunnen, waardoor iemand kan groeien in de rol.

Zorg dat deze thema’s in de begeleidingsgesprekken aan bod komen.