Hoe polarisatie werkt.

Gisteren waren we getuige van een ongekende ontknoping in de Formule 1. Dat zal weinig mensen ontgaan zijn. Er gebeurde in de laatste fase van het seizoen en in de laatste fase van de wedstijd ontzettend veel, waar nog lang over nagepraat wordt. Daarbij valt één ding op: er is een wij-zij denken ontstaan. Door de strijd tussen twee fantastische coureurs, in de media rivalen genoemd, ontstaat er sinds lange tijd in de formule 1 polarisatie tussen Red Bull en Mercedes, die de overwinning vooralsnog niet erkent. Waar hebben we dat eerder gezien?

Polarisatie

Hoewel polarisatie inmiddels een negatief geladen begrip is, is het fenomeen “an sich” niet goed of fout. Kort gezegd ontstaat het, omdat we verschillend zijn en hetzelfde willen. In dit geval zijn het twee kampen, die strijden om de felbegeerde wereldtitel. Zolang het hierbij over de sport blijft gaan, is er niks aan de hand. De situatie zal niet polariseren. Maar wat er gebeurt, is dat de twee kampen op een zeker moment elkaar negatief gaan framen, waarbij het neutrale midden onder druk wordt gezet om een kant te kiezen.

Hoe sterker de polarisatie, hoe negatiever het framen. Dit zie je bijvoorbeeld heel sterk in Amerika tussen de Democraten en de Republikeinen, maar ook in de discussie Zwarte Piet en Black Lives Matters. Als je voor de één bent, ben je automatisch tegen de ander.

Een subtielere manier in de afgelopen week om de middenmoot zich te laten uitspreken, is Paarse vrijdag. Op een school, die ik vrijdag bezocht, staken de leerlingen met paarse kleding en regenboogvlaggen vrolijk de lhtb-ers een hart onder de riem. Het leek wel paarse Koningsdag. Het lijkt heel anders, maar in principe gebeurt hier hetzelfde. Polarisatie brengt ook ontwikkeling met zich mee.

Depolarisatie

Waar verschillen zijn, is polarisatie. De vraag is alleen: hoe je ermee omgaat? Op scholen waar ik kom, wordt de dynamiek niet altijd herkend en onbedoeld wordt de polarisatie zelfs gevoed.

Weten hoe je kunt depolariseren is in deze tijd steeds belangrijker. Je zult ervoor moeten zorgen dat de mediakanalen in je organisatie de polariteit niet telkens van brandstof voorzien. En je hebt informele leiders uit het midden nodig, die het gesprek weer voeren over waar het echt over moet gaan. Niet over de rivalen, maar over de verbindende kwestie, in dit geval de sport.

Bij de formule 1 is Jan Lammers zo’n leider en zijn woorden gisteren waren dan ook: “als je fan bent van de één, ben je niet automatisch tegen de ander…. zie hoe beide kanten elkaar nodig hebben en dat deze competitie zorgt voor groei… wees daar dankbaar voor”.